Zasady przyznawania świadczenia wspierającego

1 stycznia 2024 roku weszła w życie nowa forma pomocy dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami, czyli świadczenie wspierające.

Świadczenie wspierające jest nowym instrumentem wsparcia, o które mogą ubiegać się osoby z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia. Jest to rozwiązanie skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami, tak aby dorosła już osoba z niepełnosprawnością mogła decydować, jak wykorzystywane ma być otrzymywane wsparcie. Świadczenie wspierające przysługuje bez względu na dochody (brak kryterium dochodowego), a także niezależnie od innych form wsparcia otrzymywanych przez osoby z niepełnosprawnościami.

 

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie wspierające?

 Świadczenie wspierające otrzymasz, jeśli:

  1. masz skończone 18 lat,
  2. jesteś obywatelką lub obywatelem Polski albo Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – przebywasz w Polsce i masz dostęp do rynku pracy,
  3. mieszkasz w Polsce,
  4. masz decyzję wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON), w której poziom potrzeby wsparcia został ustalony na poziomie punktów uprawniającym do świadczenia.

 

Kiedy można złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS?

 Świadczenie wspierające jest wprowadzane w trzech etapach. Harmonogram, zgodnie z którym świadczenie będzie dostępne, wygląda następująco:

  • osoby, które mają od 87 do 100 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2024 r.,
  • osoby, które mają od 78 do 86 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2025 r.,
  • osoby, które mają od 70 do 77 pkt, mogą ubiegać się o świadczenie od 2026 r.

Harmonogram ten nie dotyczy osób z niepełnosprawnością, na które ich opiekunowie 1 stycznia 2024 r. lub później pobierali z organu gminy świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna. Takie osoby będą mogły ubiegać się o przyznanie świadczenia wspierającego już w 2024 r., jeśli w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia uzyskały co najmniej 70 punktów.

 

Co trzeba zrobić, aby uzyskać świadczenie wspierające?

 Aby otrzymać świadczenie wspierające, złóż wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON).

 Wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego możesz złożyć dopiero wtedy, gdy decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia wydana przez WZON stanie się ostateczna.

 Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stanie się ostateczna po upływie 14 dni od dnia jej doręczenia, jeżeli w tym terminie nie złożysz wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeżeli złożysz taki wniosek, WZON po jego rozpatrzeniu wyda decyzję, która stanie się ostateczna w dniu jej wydania.

 Jeśli najpierw złożysz do ZUS wniosek o świadczenie wspierające i nie będziesz mieć decyzji WZON o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia, ZUS zgodnie z przepisami pozostawi taki wniosek bez rozpatrzenia.

 Dlatego tak ważne jest, żeby zachować właściwą kolejność składania wniosków. Czyli najpierw składasz wniosek do WZON o wydanie decyzji, w której zostanie ustalona liczba punktów określająca poziom potrzeby wsparcia. A dopiero po wydaniu przez WZON takiej decyzji złożysz wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego na podstawie decyzji WZON.

 Kiedy ubiegasz się o  decyzję z WZON, musisz mieć status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie:

  • orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu – wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności,
  • orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji – wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS,
  • orzeczenia o inwalidztwie – wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia,
  • orzeczenia wydanego przez inny organ (np. KRUS).

Ważne! Samo orzeczenie o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy (np. wydane przez ZUS, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności) nie wystarczy do złożenia wniosku do ZUS o świadczenie wspierające. Musisz mieć decyzję o potrzebie wsparcia wydaną przez WZON.

 WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki masz orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat.

 Kiedy otrzymasz ostateczną decyzję WZON o potrzebie wsparcia, masz 3 miesiące na złożenie do ZUS wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego.  Jeśli złożysz do nas wniosek w tym terminie, przyznamy Ci świadczenie, z wyrównaniem od dnia, od którego WZON przyznał uprawniające punkty potrzeby wsparcia. Jeśli złożysz do nas wniosek po tym terminie, przyznamy Ci świadczenie od miesiąca, w którym złożysz wniosek do ZUS.

 

Jak złożyć wniosek o świadczenie wspierające do ZUS?

 Wniosek możesz złożyć wyłącznie drogą elektroniczną przez:

Jeżeli złożysz wniosek przez bank albo portal Emp@tia, ale nie masz profilu na PUE ZUS, wówczas ZUS założy Ci taki profil automatycznie, na podstawie danych z wniosku.

 Do wniosku o świadczenie wspierające nie musisz załączać decyzji wydanej przez WZON. Musisz jedynie podać numer takiej decyzji. Ważne jest, żeby podać numer decyzji, w której WZON ustalił liczbę punktów poziomu potrzeby wsparcia, a nie np. numer orzeczenia o niepełnosprawności. Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN). System ten prowadzi Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS).